Dağdan Gelir Bal Arar, Kışın Uykuya Dalar

Bilmecemizin cevabı tahmin ettiğiniz gibi “Ayı” sevgili arkadaşlar. Size bu yazıda hayvanların kış uykusunu anlatmak istiyorum. Bu uzun mu uzun uykuya yatan en bildiğimiz hayvan ayıdır bilirsiniz. Ayılar türlerine, yaşadıkları bölgenin sıcaklığına ve yiyecek bulma imkânlarına göre 3 ile 7 ay arasındaki değişik uzunluklarda kış uykusuna yatarlar.

Bunun sebebi havanın çok soğuması ve yiyecek bulma güçlüğüdür. Kış uykusu, vücut sıcaklığının ortalama 38°C’den 10°C’ye kadar düştüğü ve kalp atışının yavaşladığı (4 saniyede bir kalp atışı gibi) derin uyku halidir. Kış uykusu sırasında bazı hayvanlar sanki ölü gibi görünürler. 

Kış uykusuna yatan hayvanlar doğduktan sonraki ilk kış ayında, sıcaklığın azalacağını, kar yüzünden yiyecek bulamayacaklarını nasıl anlarlar? Evet, Allah’ın ilhamı ile bilirler. Bu nedenle de yaz ayları boyunca deli gibi yiyerek kendi kilolarının iki katı kadar kilo alır ve besin depo ederler. Bu hayvanların bütün yaz boyunca, kış için bir hazırlık yapmaları çok ilginç değil mi arkadaşlar? Allah’ın yönlendirmesi ile aylar öncesinden hazırlık yaparlar. Elbette bunu bilmeden yaparlar.

Bu uzun uyku sırasında hayvanların vücut sıcaklığı neredeyse yarı yarıya düşer. Solunumları ve kalp atışları iyice yavaşlar. Ancak bazı hayvan türleri, kış çok bastırır da soğuktan donma tehlikesiyle karşılaşırlarsa, hemen uyanarak vücut sıcaklıklarını artırırlar. Sonra tekrar uykuya dalarlar. Tüm bu işlemleri uyuyan bir hayvanın düşünmesi imkânsızdır. Canlılara, tüm bu hayret verici davranışları, onların sahibi, şefkat sahibi Yüce Allah ilham eder sevgili arkadaşlar.

Bebek bekleyen kutup ayısı da, kış uykusuna yattığı dönemde hiç enerji harcamamak ve yavrularının daha iyi beslenmesini sağlamak için hazırlıklar yapar. Bu 7 aylık süre boyunca kendisi hiç beslenmez. Kalp atışını düşürür ve metabolizmasını yavaşlatır. Bu dönemde hem yemek yemez hem de doğal ihtiyaçlarını karşılamaz. Böylece yavrularını doğuracağı dönemde fazla enerji harcamamış olur. 

Sibirya boz ayısı önce sonbaharda vücuduna yağ depolar. Sonra yuvasına çekilir ve 4 ila 7 ay kadar süren bir uykuya yatar. Bu uyku sırasında vücut sıcaklığı 5-6 derece azalır. Kalp atışı ve nefes alması da yavaşlar. Ayı, bu devre boyunca yemek-içmek dahil hiçbir bedensel iş yapmaz. Ama su kaybı belirtisi de göstermez. Çünkü uyku esnasında depolamış olduğu yağ, bedeninde enerji ve su kaynağı olarak kullanılır. 

…

Ekim ayından itibaren havalar soğuyup, yiyecekler de azalınca kaplumbağalar kendilerini korumak için uyku haline geçerler. Onların da kalp atışları ve solunumları yavaşlar. Kaplumbağalar ekim ayından mart ayına kadar uyurlar. 

İri köpek balıkları da denizlerdeki pek çok canlı gibi suda yaşayan mikroskobik deniz canlılarıyla (plankton) beslenirler. Kasım ayında planktonlar azaldığı için köpek balıkları besin ararken çok daha fazla enerji harcamak zorunda kalırlar. Bu nedenle bir süre sonra güçsüz kalırlar ve yemek aramayı bırakıp dibe çökerler. Böylece onların da kış uykusu başlar arkadaşlar. Onlar okyanusun derinliklerinde aylarca hareketsiz ve beslenmeden yaşarlar. Kalpleri de çalışmıyormuş gibi yavaşladığından, sanki ölü gibidirler.

…

Evet sevgili arkadaşlar çok açıktır ki, bu canlıların hayatta kalmaları için kış uykusunu planlamaları ve ona uygun işler yapmaları gerekmektedir. Oysa hayvanlar akılsız oldukları için plan yapamazlar, ancak hayatlarını devam ettirecek ilhamlarla çeşitli işler yaparlar. Böyle akıllıca işler yapmaları ise onların yönlendirildiklerini gösterir. Onları sevk eden ise, onları yaratan ve yaşatan Allah’tır. O her şeyin sahibidir ve yarattıklarını başıboş bırakmaz.

Şimdi Kutsal Kitabımız Kuran’dan bir ayet ile yazımızı bitirelim:

“Sizin için hayvanlarda da elbette ibretler vardır…” (Nahl Suresi, 66)