Dolambaçlı Atasözleri

Tembele “Kapını ört” demişler, “Yel eser, örter” demiş. … 

Anlamı: Bu atasözü, tembel, işten kaçan, her işi başkalarının yapmasını bekleyen, tembellikten ötürü elinden hiçbir iş gelmez olanları yermek için söylenir. Oysa insan çalışkan olmalıdır. Kendi ihtiyaçlarını karşılamalı, bu konuda kimseye muhtaç olmamalı, yük olmamalıdır. İnsanın onuru değerlidir, tembellik ise insanın onurunu zedeler, değerini düşürür, kimse tembel bir insana saygı duymaz. 

***

Tilki, “Seher uykusuyla ikindi güneşi olmasa, ben de ekincilik yapardım” demiş. 

Anlamı: Hayatta başarılı olmak ve bir şeyler kazanmak için çalışmak, gayret etmek gerekir. Fakat kurnaz ve tembel karakterli insanlar, çalışmaktan, zahmetten kaçarlar. Hep başkalarına yük olarak yaşarlar. Birileri onlara çalışmaları gerektiğini veya buna benzer şeyleri hatırlattığında ise, atasözündeki tilkinin dediği gibi, ya işin zorluğunu ya da kendi keyfine uymadığını bahane ederek o işten sıyrılmayı düşünürler. 

***

Varken “har har”; yokken “hır hır.” 

Anlamı: Varlığın değerini bilmek gerekir. Parasını, malını dikkatli ve gereği gibi kullananlar onları kaybetmezler belki de artırabilirler. Fakat varken akılsızca, düşüncesizce ve hesapsızca harcayanlar, ellerindekiler bitince de ihtiyaçlarını karşılayamadıkları için moralleri bozulup tartışabilirler.  İşte varlık günlerinde hesabını bilen, israf etmeyen, onu değerlendiren insanlar, ömürleri boyunca hep rahat ederler; bunun tersini yapanlar da hep birbirleriyle hırlaşırlar, rahat yüzü görmezler.