Şemsiye / Kelimelerin Dünyasına Yolculuk

Şemsiyenin nasıl doğduğunu, yaşını ve kimlerin tezgâhından geçtiğini bilseniz şaşırırdınız!..

Şemsiye kelimesi kökünü ‘şems’ten yani Arapça’da ‘güneş’ anlamına gelen kelimeden aldığı için önce güneşten korunmak için tasarlanmış. Sonra yıllar içinde şekilden şekle girmiş.

Mısır’da zenginler devasa şemsiyelerinin gölgesinde durmayı onur saymışlar. Hatta şemsiye bayramları düzenlemişler.

Hindistan ve Çin’de kat kat yapılmış. İbadet ve güç simgesi olarak kullanılmış. Ne kadar güçlüysen ya da ne kadar büyük bir mevkiye sahipsen şemsiyenin katları o kadar fazla olurmuş. Çinliler kâğıttan şemsiyelerini mumlayıp ve cilalamışlar ve su geçirmez hâle getirip yağmur altında serbestçe dolaşmışlar.

Romalı zengin kadınlar dışarıdayken yağmur başlarsa, yağlanarak su geçirmez hâle getirilen şemsiyelerini açarlarmış. 

Şemsiye İngiliz kadınlar için adeta ayrıcalık göstergesiymiş. Daha sonra da ne kadar pratik ne kadar işe yarar bir eşya olduğunu fark eden İngiliz erkekleri tarafından kullanılmaya başlanmış.

En ilginç şemsiye örneklerini ise Osmanlı dedelerimiz yapmışlar. Yağmurdan daha iyi korusun diye şemsiyeyi daha büyük ve kubbe gibi yapmışlar. Bu kez de yolu daha rahat görebilmesi için şemsiyenin ön tarafına küçük bir pencere açılıp bu pencereye de cam geçirilmiş. 

Hatta bazı şemsiyelerin sapında altın, gümüş, elmas gibi değerli madenlerden süslemeler; kakmalı, ahşap oymalı, fildişi ya da kemikten yapılmış saplarıyla birer sanat eserine dönüştürmüşler. 

Asıl önemli olan bölümü elle tutulan kısmında imiş. Buraya gizli bir yay ile çıkarılıp takılabilen kronometre koyulmuş. Onun üstünde bir buçuk parmak genişliğinde bir güneş saati ve bir pusula varmış. Bu pusulanın hemen üstüne de bir ayna eklenmiş. Son olarak da yirmi mil mesafeyi görebilecek kadar güçlü bir dürbün koyulmuş. Ayrıca şemsiyenin, kullanılmadığı zaman içine yerleştirilebileceği özel bir kutu da yapılmış.

Günümüzde sadece tek bir işlevi kalsa da kullanmasını bildiğiniz sürece eşyalar pek çok işe yarayabilir.

Ve son olarak merak ettiğim bir soruyu sorayım: Şemsiyeye, hayatında hiç olmazsa bir defa “şemşiye” diyen varsa parmak kaldırsın.